Skip to Main Content

Informatievaardigheden HBO Groen (NL): 3 : Informatiebronnen

Leer je hoe je snel en systematisch informatie kunt zoeken, selecteren en evalueren

3 : Informatiebronnen

Informatie kun je op vele manieren vinden, bijvoorbeeld via zoekmachines zoals Google en de (digitale) bronnen die aangeboden worden via de mediatheken.

Er is via internet steeds meer informatie te vinden maar vaak is deze informatie nogal verspreid en de kwaliteit niet altijd goed vast te stellen. Of je kunt er niet bij omdat de informatie alleen in databanken is opgenomen of je moet inloggen om toegang te krijgen.

Wist je dat:

  • Google nog niet de helft van het hele internet indexeert?

  • de zoekresultaten bij een algemene zoekmachine niet gecontroleerd zijn op kwaliteit en betrouwbaarheid?
  • niet-inhoudelijke (commerciële, statistische en nationalistische) argumenten in belangrijke mate de ranking van zoekresultaten bepalen?
  • lang niet alle (wetenschappelijke) informatie online beschikbaar is?

Daarom zijn populaire zoekmachines problematisch voor je zoektocht naar (wetenschappelijke) informatie. Zoals je in de afbeelding hiernaast kunt zien is het "surface web", oftewel het internet waar wij allemaal bij kunnen, maar een klein topje van de, in dit geval letterlijke, ijsberg.

Om alle relevante publicaties over je onderwerp op te sporen, kun je dus beter gebruikmaken van door de mediatheek geselecteerde informatiebronnen. Deze bronnen zijn geselecteerd op kwaliteit en bieden de informatie gestructureerd aan. Deze module gaat nader in op de volgende bronnen:

  • Greeni Global Search & catalogus
  • Databanken
  • Zoekmachines, o.a. Google
  • WUR Library

Het "surface web" is slechts het topje van de ijsberg

3.1 : Belangrijke informatiebronnen

Greeni - online bibliotheek voor het groene hbo is de gezamenlijke website van de mediatheken van Aeres Hogeschool, HAS green academy en Van Hall Larenstein.

Greeni Global Search is de zoekmachine van Greeni. Met één zoekopdracht doorzoek je op een Google-achtige manier meerdere bestanden tegelijk.

Naast een catalogus met menufuncties zoals verlengen en reserveren, vind je speciaal voor jou geselecteerde internetbronnen, databanken en digitale tijdschriften. Ook vind je alles over informatievaardigheden, auteursrechten en meer.

Let op: Je kunt onze digitale bronnen ook thuis (buiten school) raadplegen. Niet alle databanken gebruiken dezelfde methode om jou te herkennen als student of medewerker als je niet op school bent. Een uitleg van hoe de thuistoegang precies werkt, vind je op Greeni - Ondersteuning - Thuistoegang.

Klik op het volgende tabblad voor meer informatie over Greeni Global Search.

Greeni Global Search is de zoekmachine van Greeni. Met één zoekopdracht doorzoek je op een Google-achtige manier meerdere bestanden tegelijk:

  • De gehele Greeni-collectie (boeken, tijdschrifttitels e.d.) zoals je die ook vindt in de catalogus;
  • De volledige inhoud van de databanken die in het alfabetische overzicht met een blauwe G zijn gemarkeerd;
  • Geselecteerde open access bronnen die vrij op het internet te vinden zijn.

Je gebruikt Greeni Global Search voor een oriënterende zoektocht naar (wetenschappelijke) informatie. Het verfijnen van een zoekresultaat gaat op een simpele en snelle manier.

Toch heeft Greeni Global Search niet dezelfde specifieke zoekopties als sommige gespecialiseerde databanken. Niet alle databanken zijn onder te brengen in Greeni Global Search om uiteenlopende redenen. Dus als je een specifieke vraag hebt, kun je informatie mislopen als je je beperkt tot Greeni Global Search. In dat geval raden wij je aan om gericht te zoeken in de databanken zelf. Een overzicht vind je in de menubalk van Greeni onder Informatiebronnen - Databanken.

Zoekbox Greeni Global Search op de beginpagina

Eenvoudig zoeken op onderwerp

  • Typ een of meer zoekwoorden in de zoekbox.
  • Als je zoekt met Nederlandse woorden krijg je Nederlandstalige publicaties.
    Zoek met Engelse termen voor een internationaal resultaat en meer kans op wetenschappelijke publicaties.

Klik hieronder op de oranje bollen voor meer informatie over het betreffende onderdeel

 

Tips en Trucs

  • Verklein je zoekresultaat door in de linker kolom bij Verfijn je zoekopdracht filters aan te vinken, zoals: Volledige tekst online, Materiaal (bijv.: Tijdschriftartikel), Termen onderwerp, Taal of Vakgebied. Je kunt ook meerdere filters aanvinken.
  • Wil je zoeken in een bepaalde periode, dan kun je dat aangeven in de ruimte bij Publicatiedatum.
  • Bewaar een resultaat door rechts van een titel op het ‘bewaren’-icoontje te klikken.
    Vergeet niet de Bewaarde items map rechts bovenaan het scherm te mailen of te printen voordat je Greeni Global Search afsluit.
  • Je kunt voor de weergave van Bewaarde items kiezen uit diverse richtlijnen voor literatuurverwijzingen, bijvoorbeeld APA (zie module 5).
  • Zoek met Booleaanse operatoren (zie module 2). Standaard is de operator AND. Andere mogelijkheden zijn: ORNOT+-
  • Gebruik dubbele aanhalingstekens bij een vaste combinatie van woorden, bijvoorbeeld: “population analysis”.
  • Zoek breder met wildcards of truncatietekens ? en (zie module 2). Het ? vervangt 1 teken, bijvoorbeeld: organi?ational = organizational en organisational. De * vervangt meerdere tekens, bijvoorbeeld: Ch*ter = charter, character, chapter enz. De * gebruiken aan het eind van een woord kan ook. Een wildcard kan niet aan het begin van een woord gebruikt worden.
  • Specifiek zoeken met de zoekcombinatie zoekveld:(zoekterm), bijvoorbeeld: SubjectTerms:(diabetes, kinderen).
    Beschikbare velden: Title, SubjectTerms, Author, Publisher, PublicationTitle, Volume, Issue, Language, Notes, ISBN, ISSN en DOI.
  • Resultaten uitbreiden met Zoek ook buiten de Greeni-collectie.
    Gebruik deze functie om verder te zoeken wanneer je erg weinig vindt. Deze publicaties zijn dan niet beschikbaar in de Greeni-collecties.

Uitgebreide zoekopdracht

  • Gebruik specifieke velden, bijvoorbeeld: auteur, titel, ISBN/ISSN.
  • Gebruik filters om je zoekopdracht te verfijnen.

Klik hieronder op de oranje bollen voor meer informatie over het betreffende onderdeel

 

Greeni Global Search openen

Greeni Global Search is bereikbaar via www.greeni.nl (zoekbox op de beginpagina) of rechtstreeks via: http://greeni.summon.serialssolutions.com/.

Klik op het volgende tabblad voor meer informatie over de Greeni catalogus.

De catalogus in Greeni is een gezamenlijke mediatheekcatalogus van de volgende hogescholen:

  • Aeres Hogeschool;
  • HAS green academy;
  • Van Hall Larenstein.

In de catalogus vind je de titels van boeken en tijdschriften (ook digitaal), dvd’s, streaming video's en andere materialen. Er kan niet gezocht worden op titels van artikelen en hoofdstukken. Iedere student kan gratis gebruik maken van de materialen in deze catalogus die toegankelijk is via internet: www.greeni.nl.

Zoeken in de catalogus

Op de beginpagina van Greeni vind je een zoekbox waarmee je in de catalogus kunt zoeken:

In de zoekbox typ je een of meerdere zoektermen, klik op 'Zoek' om de opdracht uit te voeren. Twee of meer zoektermen worden standaard gecombineerd met EN (AND).

Let op: Gebruik bij het zoeken geen woorden die eigenlijk geen echte betekenis hebben, zoals lidwoorden, voorzetsels, bijwoorden en voegwoorden (Bijv.: de, het, een, van, op, er, als, dan).

Het zoekresultaat

In het volgende scherm worden de resultaten van de zoekopdracht getoond:

Als je een zoekopdracht hebt gegeven krijg je een lijst met resultaten. In de lijst zie je de omslag, beknopte titelgegevens en materiaalsoort, deze lijst stelt je in staat snel de resultaten te doorlopen en te kijken of er titels bijzitten die je nader wilt bekijken.

Met behulp van de filters in de linker kolom kun je je zoekresultaat verfijnen op documenttype, medium, locatie, trefwoord, jaar, taal, (corporatieve) auteur, modules, organisatie, opleiding, lectoraat en uitgever.

Klik je op een titel, dan krijg je een volledige beschrijving:

Onderaan het scherm zie je bij welke mediatheek het materiaal aanwezig is en op welke plaats het in de kast staat.
Bijvoorbeeld: VHL LEEUWARDEN 67 7 = volgnummer 7 binnen het onderwerp 67 in de collectie van Van Hall Larenstein in Leeuwarden.

Bij 'Details exemplaren' staat of een publicatie uitleenbaar is, is uitgeleend en zo ja, tot wanneer. Bij digitale materialen (e-book, streaming video) is er geen plaats in de kast maar vind je in de titelinformatie een link naar het materiaal.

Indien aanwezig kan bij 'Relaties' (aan de rechter kant van het scherm) een verwijzing staan naar een vertaling, oudere of nieuwere druk, de serie waartoe het behoort of andere/bijbehorende materialen.

Mijn Greeni

Dit catalogussysteem biedt je de mogelijkheid geselecteerde titels te bewaren, je persoonlijke gegevens in te zien, reserveringen te plaatsen en zelf verlengingen van de uitleentermijn uit te voeren.

Opdracht: Ga naar Greeni en klik 'Aanmelden Mijn Greeni' rechts bovenin het scherm. Hier kun je inloggen met de inloggegevens van je onderwijsinstelling via de SURFconext Single Sign-On (SSO) optie, of met je lenersnummer en wachtwoord.

Het lenersnummer is gelijk aan je studentnummer. Bij HAS green academy en Van Hall Larenstein vind je je lenersnummer op je digitale studentenkaart in de Osiris-app (bij Van Hall Larenstein SIS Collegekaart genaamd). Medewerkers kunnen hun lenersnummer opvragen bij de mediatheek.

Heb je nog geen wachtwoord of ben je het vergeten? Klik dan op de knop 'Ik ben mijn wachtwoord vergeten':


Mijn Greeni biedt de volgende mogelijkheden:

  • Uitleningen en verlengen: je kunt hier bekijken welke materialen je geleend hebt, wat de vervaldatum is en je kunt ze eventueel verlengen;
  • Reserveringen: overzicht van de door jou gereserveerde publicaties. Je kunt hier per titel desgewenst aangeven of je de reservering alsnog wilt intrekken. Ook kun je hier zien of een reservering al beschikbaar is;
  • Leeslijsten: hier kun je lijsten maken van titels die je hebt geselecteerd en bewaard;
  • Persoonlijke gegevens: hier vind je een overzicht van je gegevens, zoals vastgelegd in de lenersadministratie. Deze gegevens kun je wijzigen of aanpassen (o.a. wachtwoord voor Mijn Greeni).
Let op: Vergeet niet om op Afmelden te klikken als je klaar bent met je zoekacties, verlengen, reserveren e.d., om te voorkomen dat iemand anders toegang heeft tot jouw persoonlijke gegevens.

Reserveren en verlengen

In de catalogus van Greeni heb je de mogelijkheid om voor jou interessante, maar op dat moment uitgeleende materialen zelf te reserveren. Onderaan de titelinformatie klik je op de button 'Reserveren'. Je komt dan op het aanmeldscherm van Mijn Greeni, waar je kunt inloggen via de Single Sign-On-functie of met je lenersnummer en wachtwoord. In het vervolgscherm klik je op 'Reserveer', vanaf dan is de publicatie voor jou gereserveerd. Je ontvangt hiervan een bevestiging per e-mail. Op het moment dat de publicatie beschikbaar is, krijg je een e-mail met de boodschap dat de publicatie voor jou gereed staat. Ook voor het reserveren van publicaties die aanwezig zijn op andere Greeni-locaties kun je van deze procedure gebruik maken.

Geleende materialen kun je voor een langere tijd houden door de uitleentermijn te verlengen. Via Mijn Greeni kun je zien wat je geleend hebt en heb je de mogelijkheid om zelf te verlengen. Wanneer een publicatie gereserveerd is, is het niet mogelijk om te verlengen. De oorspronkelijke inleverdatum blijft staan.

Wil je meer weten over de mogelijkheden van Greeni? kijk dan bij de veelgestelde vragen of informeer bij de mediatheek van je Greeni-locatie.

Klik op het volgende tabblad voor meer informatie over databanken.

Een databank (ook wel gegevensbank of database genoemd) is een georganiseerde en uitbreidbare verzameling van gegevens. Het belangrijkste kenmerk van een dergelijke verzameling is dat de gegevens en de presentatie daarvan dynamisch benaderbaar zijn.

Een databank kan diverse soorten informatie bevatten: meestal artikelen uit digitale tijdschriften (e-journals), vaak (gedeelten van) e-books, beeldmateriaal, feitelijke gegevens en beschrijvingen van literatuur.

De informatie in deze databanken is voor een groot deel niet of moeilijk op andere manieren (gratis) te verkrijgen, ze bieden de informatie gestructureerd aan en zijn door de mediatheek geselecteerd op relevantie en kwaliteit.

Let op: Je kunt onze digitale bronnen ook thuis (buiten school) raadplegen. Niet alle databanken gebruiken dezelfde methode om jou te herkennen als student of medewerker als je niet op school bent. Een uitleg van hoe de thuistoegang precies werkt, vind je op Greeni - Ondersteuning - Thuistoegang.

Veelgebruikte databanken binnen het groene hbo, in alfabetische volgorde:

AgriHolland (Aeres, HAS & VHL) Nieuws voor de agrosector en agribusiness. Voorts o.a. vacatures, cijfers, subsidies en aanbestedingen

Beeld & Geluid op school (vrij toegankelijk) Streaming video- en audiomateriaal voor het onderwijs in Nederland, uit de archieven van Beeld en Geluid

Groen Kennisnet (vrij toegankelijk) Artikelen, rapporten, websites, leermiddelen en projecten op het gebied van voedsel en groen

HBO Kennisbank (vrij toegankelijk) Scripties en artikelen (o.a. lectoren) van de hogescholen in Nederland

Nexis Uni (Aeres, HAS & VHL) Archief van regionale en (inter)nationale dagbladen en tijdschriften

MarketLine Advantage (HAS) Markt-, branche- en bedrijfsrapporten. Daarnaast landeninformatie en statistische informatie

ScienceDirect (Aeres, HAS & VHL) Wetenschappelijke tijdschriftartikelen op diverse wetenschapsgebieden

SpringerLink (Aeres, HAS & VHL) Wetenschappelijke tijdschriftartikelen op diverse wetenschapsgebieden

Wiley (Aeres, HAS & VHL) Wetenschappelijke tijdschriftartikelen op diverse wetenschapsgebieden

Een volledig overzicht van databanken staat op Greeni - Informatiebronnen - Databanken.

Tip: Soms lukt het niet om via de databanken of met behulp van de Lean Library browserextensie bij de full text-versie van een artikel te komen. Ook al zijn steeds meer wetenschappelijke publicaties vrij toegankelijk online te raadplegen, het komt nog steeds vaak voor dat er een relatief hoog bedrag betaald moet worden om een digitaal artikel te kunnen lezen. Probeer dan de tips op de pagina Zoeken naar full text om te zoeken naar vrij toegankelijke (Open Access) of goedkopere versies.

Klik op het volgende tabblad voor meer informatie over zoekmachines.

Via het internet wordt wereldwijd een enorme hoeveelheid informatie aangeboden en het kan daarom een goede bron zijn voor de zoektocht naar het juiste antwoord. Van GoogleYahoo! en Bing heb je waarschijnlijk wel gehoord, DuckDuckGo is een zoekmachine die steeds populairder wordt vanwege de privacy die het biedt aan gebruikers.

Tips

Het internet bevat veel informatie, het is een hele kunst om uit deze enorme hoeveelheid precies datgene te vinden wat je zoekt. Er zijn een aantal tips om zo efficiënt mogelijk te zoeken met een zoekmachine.

Met deze tien tips bij het typen van je Google-zoekopdracht kun je efficiënter zoeken met Google. De belangrijkste notaties bij het zoeken met een zoekmachine (met name Google) zijn:

  • AND OR ( ) Hoofdletters, let op plaatsing ().
  • filetype:pdf Kleine letters, aan elkaar. Geeft alleen documenten in pdf-formaat.
  • “........... Bij zoeken op samengestelde zoektermen (bijv. “Sociale Geschiedenis”) en zinsneden (bijv. “fietsen in Limburg”).
  • 2010...2014 Aan elkaar. Geeft min of meer jaar van uitgave.
  • -........... Aan elkaar. Sluit een woord buiten (= Booleaanse NOT-operator)
  • ~.......... Aan elkaar. Zoekt ook op mogelijke synoniemen (bijv. ~navo geeft ook “nato”.
  • allintitle:........ Aan elkaar. Zoekt in wat boven een website staat, niet in de tekst zelf.
  • inurl:........ Aan elkaar. Zoekt in de mappenstructuur, niet in de tekst (bijv. inurl:ikea)

Ook met zoekmachines kun je geavanceerd zoeken gebruiken, dit heeft echter minder mogelijkheden dan het geavanceerd zoeken in databanken.

Let op: Vrijwel iedereen kan informatie op internet publiceren zonder dat er een overkoepelende redactie is, je zult daarom zelf de betrouwbaarheid van internetbronnen moeten beoordelen. Bekijk module 4 voor een overzicht van beoordelingscriteria.

DuckDuckGo

Een privacyvriendelijker alternatief voor de standaardzoekmachines is DuckDuckGo, al heeft het wel enkele beperkingen. DuckDuckGo presteert voldoende maar vooral als het gaat om zoekresultaten in het Nederlands, doet het onder voor bijv. Google en vindt hij niet altijd de relevantste zoekresultaten. Maar meestal gaat dat ook wel goed en blijkt Google daarom niet beslist nodig.

Wie alsnog snel naar Google wil, kan door !g achter de opdracht in de zoekbalk van DuckDuckGo te typen, snel wisselen van DuckDuckGo naar Google. Die neemt dan de zoekopdracht mee, waardoor het relatief weinig moeite kost om een bepaalde zoekopdracht toch bij Google uit te voeren.

Google Scholar

Google Scholar (in het Nederlands Google Wetenschap) houdt het midden
tussen een databank en een zoekmachine en wordt daarom ook wel een wetenschappelijke zoekmachine genoemd. Qua uiterlijk lijkt het op de gewone Google, een groot verschil is echter dat het zich beperkt tot het zoeken naar wetenschappelijke literatuur. De treffers die met Google Scholar worden gevonden, worden overigens ook met de gewone Google gevonden, alleen zul je ze daar tussen de vele andere treffers moeten zien te vinden.

Google Scholar biedt een eenvoudige manier om te zoeken naar wetenschappelijke literatuur. Bij Google Scholar worden de zoekresultaten op relevantie gerangschikt: de volledige tekst van elk artikel wordt doorzocht en er wordt rekening gehouden met de auteur, de publicatie waarin het artikel staat en hoe vaak het artikel is geciteerd in wetenschappelijke literatuur.

Let op: Als je op school bent en naar Google Scholar gaat, word je automatisch herkend als student, zodat je veel artikelen meteen full-text kunt openen door op de link "Greeni Full Text" te klikken. Ben je echter thuis of ergens anders off-campus, zorg er dan allereerst voor dat je ingelogd bent op het netwerk van je hogeschool (zie thuistoegang) en ga dan via de Greeni databankenlijst naar Google Scholar.

Je kan het ook instellen in Google Scholar. Ga in Google Scholar naar 'Instellingen' via het menu (het icoontje met de drie streepjes linksboven). Klik op 'Instellingen' en vervolgens op 'Bibliotheeklinks'. Typ 'Greeni' in het zoekvenster. Klik op het zoekicoontje, vink het selectie-icoontje aan bij 'Greeni - online bibliotheek voor het groene hbo - Greeni Full Text' en klik op 'Opslaan'. 

Als je nu in Google Scholar naar literatuur gaat zoeken, zul je achter sommige zoekresultaten een link "Greeni Full Text" zien (zie afbeelding). Klik in dat geval op de titel om rechtstreeks naar het full-text bestand te gaan.

Klik op het volgende tabblad voor meer informatie over de WUR library.

Van alle universiteitsbibliotheken sluit de bibliotheek van Wageningen University & Research het meest aan bij de onderwijsgebieden van de groene hogescholen. WUR Library is te vinden als onderdeel van de website van Wageningen University & Research en is alleen in het Engels. Zoektermen kunnen echter wel in het Nederlands worden ingegeven.

Externen hebben alleen toegang tot alle informatiebronnen van de bibliotheek door daar zelf heen te gaan. Als je niet zelf naar de bibliotheek van Wageningen University & Research kunt, is het ook mogelijk om de verschillende informatiebronnen te doorzoeken maar is het niet mogelijk om alle artikelen te downloaden. WUR Library heeft wel een groot aantal publicaties bijeengebracht die vrij toegankelijk zijn.

Website WUR Library

De startpagina biedt een overzicht van de actuele dienstverlening van de bibliotheek, met nieuws, cursussen en recente publicaties. In de zoekbox kun je direct een eenvoudige zoekactie starten in de belangrijkste zoekapplicaties. Kijk bij "Databases & Collections" or "Research@WUR" wanneer je op zoek bent naar een specifiek (aanbevolen) tijdschrift, databank of onderzoeksresultaten.

Kijk bij "For education" voor meer diensten van de bibliotheek.

3.2 : Oefening