Artificiële intelligentie: Prompt engineering

De kwaliteit van generatieve AI-uitkomsten wordt sterk beïnvloed door de instructies die het ontvangt (prompts). Door prompts aan te passen (prompt engineering), vergroot je de kans op meer nuttige en relevantere uitkomsten. Prompt engineering is de vaardigheid om prompts op een zo goed mogelijke manier in te voeren, zodat je eruit krijgt wat je wilt.

Nu AI-tools steeds vaker in software worden geïntegreerd die mensen in hun werk gebruiken, wordt het omgaan ermee steeds belangrijker. Er zijn een paar basisregels die bij verschillende AI-chatbots terugkomen. Wees duidelijk en beknopt, zeg expliciet wat je wilt, en geef indien mogelijk een of meer voorbeelden. Een andere truc die vaak werkt, is een 'rol' meegeven (Wokke, 2023). Bijvoorbeeld: "Je bent een voedingsdeskundige. Noem 3 onderwerpen over eiwitten die interessant zijn om te onderzoeken voor een scriptie.".

Op deze pagina volgen enkele tips die je helpen om je prompts te verbeteren.

Voor het schrijven van een goede prompt gelden de volgende principes (Ding et al., z.d.):

1. Duidelijke instructies:

   • Zorg voor duidelijke en specifieke instructies in de prompt om het model te sturen naar de gewenste uitvoer.

   • Vermijd ambiguïteit of vaagheid in de prompt, evenals jargon.

   • Schrijf bevestigend, zeg wat je wilt en vermijd ontkenningen en het benoemen van wat je niet wilt. Een chatbot richt zich op de kenmerkende woorden in de prompt en leest woorden als 'niet' vaak niet.

   • Gebruik beschrijvende bijvoeglijke naamwoorden, zoals constructief, eerlijk, specifiek, gedetailleerd, doordacht, ...

2. Context toevoegen:

   • Geef relevante context mee in de prompt, zodat het model de input beter begrijpt en contextueel relevante antwoorden kan genereren.

   • Specificeer de doelgroep (bijvoorbeeld de opleiding, zijn het eerstejaars studenten of vierdejaars, enz.)

   • Specificeer ook het doel van de output. 

3. Controlemechanismen:

   • Voeg controlemechanismen toe aan de prompt om de stijl, het sentiment of de lengte van de uitvoer (aantal woorden, aantal zinnen) te beïnvloeden.

   • Bij berekeningen: voeg altijd toe "zorg ervoor dat het antwoord correct is". Dit lijkt een overbodige toevoeging, en voor een mens is het dat waarschijnlijk ook. Maar een chatbot is geen mens.

4. Feedback loops:

   • Iteratief de prompts verbeteren door feedback van gebruikers of evaluatie van de uitvoer van het model te gebruiken.

   • Laat de chatbot je (vervolg)vragen stellen aan het einde ven elk antwoord.

   • NB: vermijd hier wel een lange vraag- en antwoordsessie met de chatbot. Na zes of zeven reacties wordt de output van de chatbot minder nauwkeurig en steeds meer onvoorspelbaar. Begin dan liever een nieuwe chat, met als startpunt het voorlopige resultaat van de vorige chat.

5. Instructie voorbeelden:

   • Voeg voorbeelden van gewenste uitvoer toe om het model te laten leren van gewenste gedragingen.

6. Vraagstelling vermijden:

   • Probeer de prompt zo te formuleren dat het model niet wordt verleid om de vraagstelling in de output op te nemen, tenzij dat specifiek de bedoeling is (zie punt 4 hierboven).

7. Vermijd bias in je prompt:

   • Bias, ook wel vooringenomenheid genoemd, ontstaat door voorkeuren, vooroordelen en sociale invloeden. Een AI-chatbot neemt de stijl van de prompt over in het antwoord. Zorg er dus voor dat je prompts geen bias bevatten. Anders is het mogelijk dat ChatGPT deze vooringenomenheid in het antwoord weergeeft. Voorbeelden van bias zijn hier te vinden: Confirmation bias (Bevestigingsbias) | Betekenis & Voorbeelden (scribbr.nl)

8. Specificeer de vorm van de output

   • Tabellen, matrices, wiskundige formules zijn mogelijke vormen van output die alleen verkregen worden door ze te specificeren

   • Ook de taal (inclusief programeertalen) moet je soms specificeren. Bij het maken van samenvattingen reageert ChatGPT bijvoorbeeld spontaan in het Engels, tenzij je anders specificeert.

9. Tone of voice:

   • Het (b)lijkt dat een vriendelijk gestelde prompt een beter antwoord genereert dan een neutrale prompt. Desgevraagd legt ChatGPT uit dat het hierbij vooral om de gebruikersinteractie gaat. De chatbot neemt de stijl van de prompt over, en mensen reageren positief op een positieve tone of voice.

Enkele zinnen die leiden tot meer kwaliteit van de reactie (De Beer, 2024):

• Stel vragen als je twijfelt
• Geef aan hoe zeker je bent van je antwoord
• Antwoord alleen op basis van de data die ik je heb gegeven
• Als je het niet weet zeg je 'sorry, dat weet ik niet'
• Markeer data die je zelf verzint

Interessante artikelen over het schrijven van prompts

• Prompt Engineering
• Hoe maak je goede ChatGPT-prompts? Definitie & Voorbeelden 

Prompt engineering frameworks

Goed kunnen 'praten' met een chatbot en er nuttige informatie uithalen vergt een juiste houding en inzet. Je zal merken dat je niet altijd het antwoord krijgt die je misschien verwacht. Gelukkig kan het acroniem "PREPARE EDIT" hierbij helpen (Fitzpatrick, 2023). Als je dit framework toepast in de vragen die je stelt, zal het helpen om een concreter antwoord te krijgen vanuit de chatbot. 

PREPARE (stel de chatbot de juiste vragen)

Prompt: Start met een heldere vraagstelling. Bied een podium voor wat volgt.
Bijvoorbeeld: "Schrijf een samenvatting over de nieuwste duurzame trends voor landbouw" 

Role: Geef de AI een rol en schets de context.
Bijvoorbeeld: "Neem de rol aan van een expert in de groene sector"

Explicit: Wees specifiek in je vraag om misverstanden te voorkomen.
Bijvoorbeeld: "Vermeld in de samenvatting hoe AI kan bijdragen aan duurzame plantenteelt." 

Parameters: Stel duidelijke kaders zoals ‘tone of voice’ en het format van de output.
Bijvoorbeeld: "Gebruik een informatieve toon en houd de samenvatting onder de 300 woorden." 

Ask: Vraag de AI om jou verhelderingsvragen te stellen, alvorens het verder gaat.
Bijvoorbeeld: "Stel mij eerst enkele verhelderingsvragen en geef dan pas antwoord." 

Rate: Vraag de AI om de eigen output te beoordelen.
Bijvoorbeeld: "Geef mijn samenvatting een beoordeling op basis van 0-10 punten, en geef aan wat er beter kan." 

Emotions: Voeg een emotionele stimulus toe. Dit blijkt de kwaliteit te kunnen verhogen (vermijd wel sarcasme, ironie of humor omdat AI dit niet herkent).
Bijvoorbeeld: "Adem in, en adem uit. Probeer echt je best te doen. Het is belangrijk voor me." 

EDIT (controleer de uitkomsten van de chatbot)

Evaluate: Evalueer de inhoud van je AI-uitvoer op taal, feiten en structuur.

Determine: Bepaal nauwkeurigheid en bevestig met andere bronnen.

Identify: Identificeer vooroordelen en verkeerde informatie in de output.

Transform: Transformeer inhoud om aanpassingen en nieuwe bevindingen weer te geven.

Andere prompt engineering frameworks:

• KOFFIE: Klaar en duidelijk, Omschrijf, Focus, Finetunen, Itereer, Evalueer 
• Chain of Thought (CoT) Prompting
• PROMPTER: Persona, Refference, Objective, Margins, Perspective, Throughput, Examples, Refine

Developer / Software Frameworks

Elke chatbot is gebouwd op een framework. Een chatbot-AI-framework is een software framework dat ontwikkelaars helpt bij het bouwen, implementeren en beheren van chatbots. Deze frameworks variëren in functionaliteit, ondersteuning voor programmeertalen, integratiemogelijkheden en complexiteit. Ontwikkelaars kiezen een framework op basis van hun specifieke vereisten en de kenmerken die het beste aansluiten bij het beoogde gebruik van de chatbot.

Experimenteer

Er zijn veel manieren en methodes om met AI-chatbots te communiceren en elke chatbot geeft antwoord op basis van zijn/haar framework. Daarnaast beschrijven we op deze pagina een paar voorbeelden van communicatietechnieken beschreven, maar je kan ook een hele hoop andere modellen en theorieën op internet en in boeken vinden. Ook is er veel ruimte om zelf te experimenteren. We moedigen je aan om verschillende manieren zelf uit te proberen om het gewenste resultaat te bereiken. 

Prompts voor in het onderwijs

Het schrijven van verslagen en een scriptie vormen belangrijke onderdelen van jouw studie. AI kan je ondersteunen bij het onderzoeken en schrijven van wetenschappelijke teksten. Beschikbare tools kunnen je helpen bij het verkennen van een onderwerp, het vinden van voorbeelden, het opdoen van inspiratie en het verkrijgen van ideeën.

Onderstaande prompts kunnen je hierbij helpen (De Beer, 2024; Last & Sprakel, 2024; Teachmehowtodothat, 2024).

• Een handige multi-inzetbaar template;

• Prompt voor het kiezen van een onderwerp;

• Prompt voor het schrijven van een onderzoeksvraag;

• Prompt voor het schrijven van een literatuuronderzoek;

• Let op: ChatGPT-3.5 presenteert zelf bedachte bronnen alsof ze daadwerkelijk bestaan. ChatGPT-4 is hier beter in. Vraag bijvoorbeeld om werkende hyperlinks bij elke bron, zodat je deze zelf kunt verifiëren.

• Prompt voor onderzoeksmethodologie;

• Prompt voor nakijken van een tekst;

• Prompt voor het schrijven van een samenvatting;

• Prompt om een aantal bladzijden uit een tekstboek samen te vatten;

• Prompt voor het samenvatten van een research paper;

• Prompt om jezelf te overhoren;

• Prompt voor het genereren van triviantvragen per categorie;

• Prompt voor het bedenken van een structuur voor je diavoorstelling;

•  Prompt voor het oefenen van een stagegesprek;

•  Prompt voor het maken van een planning;

Prompts voor docenten

•  Prompt voor het uitwerken van een structuur voor een les;

•  Prompt voor het genereren van ideeën voor opdrachten;

•  Prompt om een bedachte opdracht (zie hierboven) in meer detail uit te laten werken;

•  Prompt voor het genereren van suggesties voor elke stap in het directe-instructiemodel;

•  Prompt voor het bedenken van manieren om te differentiëren;

•  Prompt voor het voorbereiden van een kennisclip;

•  Prompt voor het uitwerken van een structuur voor je script;

•  Prompt voor het bedenken van suggesties om misbruik van generatieve AI te voorkomen;

•  Prompt voor het in kaart brengen van praktijkproblemen en het oplossen ervan door gebruik te maken van AI-gestuurde analyse en aanbevelingen, zoals het probleem 'mijn studenten bereiden zich niet goed voor';

•  Prompt voor het uitwerken van een lesplan;

•  Prompt voor het genereren van suggesties voor toetsing op basis van beoogde leeruitkomsten;

•  Prompt voor inspiratie met mogelijke variabelen om te evalueren;

• Maak van de AI-tool een Prompt Generator door middel van de volgende prompt

  Het is ook mogelijk om de chatbot suggesties te laten geven over welke prompts zorgen voor de output die jij wilt. Het voordeel is ook dat je zelf leert hoe je het beste kan communiceren met chatbots.

Voorbeeldgesprek (startpunt van jouw onderzoek)

	Doe je voor als een expert academische professor in dierenwelzijn. Ik schrijf een bachelorscriptie voor de opleiding Diermanagement en ik heb hulp nodig voor het bedenken van een onderwerp. Ik ben geinteresseerd in onderwerpen gericht op dieren en klimaatverandering. Genereer een lijst met 5 onderwerpen gerelateerd aan dit onderwerp.
	Zeker, ik begrijp je interesse in dierenwelzijn binnen het kader van klimaatverandering. Hier zijn 5 potentiële onderwerpen voor je bachelorscriptie: 1. Effecten van klimaatverandering op het stressniveau en welzijn van dieren in gevangenschap: Onderzoek hoe veranderingen in klimatologische omstandigheden invloed hebben op het gedrag en de stressreacties van dieren in dierentuinen en op boerderijen. 2. Klimaatverandering en de gezondheid van vee in de landbouw: Bestudeer de effecten van klimaatverandering op de gezondheid en het welzijn van landbouwhuisdieren, en onderzoek mogelijke aanpassingen in de veehouderijpraktijken. 3. Klimaatverandering en de impact op wilde dieren in geïndustrialiseerde gebieden: Onderzoek hoe verstedelijking en klimaatverandering de levensomstandigheden en het welzijn van wilde dieren beïnvloeden. 4. Adaptieve strategieën voor het behoud van bedreigde diersoorten in een veranderend klimaat: Analyseer hoe beschermingsprogramma's kunnen worden aangepast om bedreigde diersoorten te behouden en te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. 5. Effecten van klimaatverandering op de verspreiding van ziekten bij wilde dieren: Bestudeer hoe klimaatverandering de verspreiding van ziekten onder wilde dieren beïnvloedt en welke maatregelen genomen kunnen worden om dit te beheersen.
	Help me bij het formuleren van een duidelijke en onderzoekbare vraag voor mijn scriptie over "Effecten van klimaatverandering op de verspreiding van ziekten bij wilde dieren".
	Natuurlijk, het formuleren van een duidelijke en onderzoekbare vraag is essentieel voor een succesvolle scriptie. Hier is een suggestie voor je onderzoeksvraag: "In hoeverre beïnvloedt klimaatverandering de verspreiding van ziekten bij wilde dieren, en welke specifieke veranderingen in ecologische factoren spelen hierbij een cruciale rol?" Deze vraag biedt ruimte voor een diepgaande analyse van de relatie tussen klimaatverandering en ziekteverspreiding, waarbij je kunt onderzoeken welke ecologische factoren (zoals temperatuur, neerslagpatronen, habitatveranderingen, enz.) de verspreiding van ziekten beïnvloeden. Het stelt je in staat om specifieke aspecten van deze complexe relatie te onderzoeken en conclusies te trekken op basis van empirisch bewijs.
	Maak een lijst met subvragen die antwoord geven op deze onderzoeksvraag, zodat ik een goede start kan maken met mijn scriptie.
	Zeker, hier zijn enkele subvragen die je kunt overwegen om antwoord te geven op je hoofdonderzoeksvraag: 1. Hoe heeft klimaatverandering invloed op de geografische verspreiding van wilde diersoorten? 2. Welke specifieke ziekten bij wilde dieren worden beïnvloed door klimaatverandering? 3. In hoeverre veranderen klimaatgerelateerde ecologische factoren, zoals temperatuur en neerslagpatronen, in de leefomgeving van wilde dieren? 4. Wat zijn de mechanismen waardoor klimaatverandering de overdracht van ziekten tussen wilde dieren beïnvloedt? 5. Hoe kunnen veranderingen in habitat en klimaat de gastheren van ziekten beïnvloeden? 6. Welke rol spelen migratiepatronen van wilde dieren in relatie tot klimaatverandering bij de verspreiding van ziekten? 7. Zijn bepaalde diersoorten meer vatbaar voor ziekteverspreiding als gevolg van klimaatverandering, en zo ja, waarom? 8. Op welke manier kunnen veranderingen in het voedselaanbod als gevolg van klimaatverandering de gezondheid en weerstand van wilde dieren beïnvloeden? 9. Welke preventieve maatregelen kunnen worden genomen om de impact van klimaatverandering op ziekteverspreiding bij wilde dieren te verminderen? 10. In hoeverre zijn menselijke activiteiten en landgebruiksveranderingen van invloed op de interactie tussen klimaatverandering en ziekteverspreiding bij wilde dieren? Deze subvragen zouden je kunnen helpen om verschillende aspecten van de relatie tussen klimaatverandering en de verspreiding van ziekten bij wilde dieren te verkennen en te analyseren. Je kunt deze subvragen als leidraad gebruiken om je scriptie op te bouwen en je onderzoek gericht en gestructureerd uit te voeren.

Voorbeeldgesprek (Zoektermen bepalen)

Bedenk meerdere zoektermen die gebruikt kunnen worden bij literatuuronderzoek, waarbij de (onderzoeks)vraag luidt: In hoeverre beïnvloedt klimaatverandering de verspreiding van ziekten bij wilde dieren, en welke specifieke veranderingen in ecologische factoren spelen hierbij een cruciale rol?

1. Klimaatverandering en ziekteverspreiding bij wilde dieren 2. Ecologische factoren en ziekteverspreiding 3. Infectieziekten en klimaatverandering bij wildlife 4. Ziekte-ecologie en klimaatverandering 5. Wildlife diseases en klimaatverandering 6. Ziekte-epidemiologie en ecologische veranderingen 7. Klimaatverandering en biologische invasies van ziekteverwekkers 8. Verspreiding van ziekten in het wild en klimaatfactoren 9. Impact van klimaatverandering op wilde dierenziekten 10. Ecologische veranderingen en ziekteverspreiding bij wildlife 11. Klimaatgerelateerde veranderingen in habitats en ziekteverspreiding 12. Wildlife health en klimaatverandering 13. Ziekte-ecologie in een veranderend klimaat 14. Veranderende ecologie en wildlife ziekteverspreiding 15. Klimaatverandering en infectieziekten bij dieren in het wild

Gesprek aangaan met de chatbot

Wees je er van bewust dat je altijd kan en mag doorvragen nadat een chatbot antwoord heeft gegeven. Je kan alle kanten op. Bijvoorbeeld door te vragen om meer suggesties te geven, of je gaat in op een specifiek antwoord wat de chatbot heeft gegeven waardoor je meer inzichten en informatie krijgt over het onderwerp. Wees creatief en durf vragen te stellen. Je zal zien dat chatbots veel begrijpen en weten waar je het over hebt.

Meer inspiratie nodig voor effectieve prompts?

Te leen via Greeni.

Download 'ChatGPT-Plus Prompts Onderwijsadvies' (pdf)

Het genereren van afbeeldingen door middel van AI is een intrigerend en creatief proces. Je weet nooit precies wat voor afbeeldingen er gegenereerd zullen worden. Elke keer is het een verrassing. Onderstaande tips kunnen je echter helpen om het eindresultaat zo nauwkeurig mogelijk te laten aansluiten bij je oorspronkelijke visie.

Op Frankwatching.com vinden we principes die je kan toepassen voor prompts om afbeeldingen te genereren:

• Wees doelgericht: bepaal wat het doel is van het beeld. Wil je een emotie opwekken, een verhaal vertellen of een concept illustreren?
• Gebruik actieve taal: gebruik actieve werkwoorden en concrete zelfstandige naamwoorden om een dynamisch beeld te creëren dat tot de verbeelding spreekt.
• Wees beschrijvend: beschrijf kleuren, vormen, texturen en sferen om een duidelijk beeld te schetsen.
• Benoem het kleurenpalet: geef een specifiek kleurenpalet op of beschrijf een reeks kleuren waarvan je wil dat die de toon van het beeld bepalen. Bijvoorbeeld, “Gebruik warme herfstkleuren, zoals oranje, roestrood en goudgeel” of “Beperk het palet tot monochrome blauwtinten voor een kalme en serene sfeer”.
• Geef context: biedt voldoende informatie over waar en wanneer het beeld zich afspeelt. Is het in een futuristische stad, een hip kantoor of in de uitgestrekte ruimte?
• Stimuleer emotie: geef aan welke emotie of stemming het beeld moet uitstralen. Dit kan de richting van de creativiteit sterk beïnvloeden.
• Benoem het perspectief en beschrijf de compositie: suggereer een specifiek perspectief als dat belangrijk is voor het beeld, zoals vogelperspectief of kikkerperspectief, of een close-up versus een wijd shot.
• Definieer het focuspunt: geef duidelijk aan wat het primaire focuspunt van de afbeelding moet zijn. Dit helpt om de aandacht van de kijker te sturen en biedt een ankerpunt voor de compositie.
• Wees consistent: als het beeld deel uitmaakt van een reeks of thema, geef dan aan dat het kleurgebruik consistent moet zijn met de rest van de werken. Dit kan belangrijk zijn voor bijvoorbeeld boekillustraties.
• Creëer diepte: stimuleer het gebruik van technieken om diepte te creëren, zoals atmosferisch perspectief, overlappende elementen, en het spelen met licht en schaduw. Dit kan een afbeelding een driedimensionaal gevoel geven.
• Gebruik metaforen en symboliek: als je abstracte concepten wil verkennen, probeer dan metaforen of symbolen te gebruiken.
• Beperkende factoren: stel indien nodig beperkingen in om creativiteit te focussen, zoals het gebruik van slechts twee kleuren of het uitsluiten van bepaalde elementen.

Voorbeeldprompt

	Genereer een afbeelding van het platteland waarin duurzaamheid centraal staat. Het kleurenpalet bestaat uit lichte kleuren, groen en warme tinten. Je ziet een Nederlands landschap, waarin de onderwerpen landbouw en duurzaamheid centraal staan. Er wordt hard gewerkt aan het landschap. De afbeelding moet een blij gevoel opwekken. Compositie: vogelperspectief.
	Ik zal proberen om dat te creëren.

• Wat is het?
• Uitgangspunten bij het schrijven van prompts
• Theorieën
• Voorbeelden
• Tips voor het genereren van afbeeldingen