Skip to Main Content

Artificiële intelligentie: Prompt engineering

Over het gebruik van AI (artificial intelligence / kunstmatige intelligentie) in onderwijs en onderzoek op het groene HBO

Wat is het?

De kwaliteit van generatieve AI-uitkomsten wordt sterk beïnvloed door de instructies die het ontvangt (prompts). Door prompts aan te passen (prompt engineering), vergroot je de kans op meer nuttige en relevantere uitkomsten. Prompt engineering is de vaardigheid om prompts op een zo goed mogelijke manier in te voeren, zodat je eruit krijgt wat je wilt.

Nu AI-tools steeds vaker in software worden geïntegreerd die mensen in hun werk gebruiken, wordt het omgaan ermee steeds belangrijker. Er zijn een paar basisregels die bij verschillende AI-chatbots terugkomen. Wees duidelijk en beknopt, zeg expliciet wat je wilt, en geef indien mogelijk een of meer voorbeelden. Een andere truc die vaak werkt, is een 'rol' meegeven (Wokke, 2023). Bijvoorbeeld: "Je bent een voedingsdeskundige. Noem 3 onderwerpen over eiwitten die interessant zijn om te onderzoeken voor een scriptie.".

Op deze pagina volgen enkele tips die je helpen om je prompts te verbeteren.

Uitgangspunten bij het schrijven van prompts

Voor het schrijven van een goede prompt gelden de volgende principes (Ding et al., z.d.):

  1. Duidelijke instructies:

    • Zorg voor duidelijke en specifieke instructies in de prompt om het model te sturen naar de gewenste uitvoer.

    • Vermijd ambiguïteit of vaagheid in de prompt, evenals jargon.

    • Schrijf bevestigend, zeg wat je wilt en vermijd ontkenningen en het benoemen van wat je niet wilt. Een chatbot richt zich op de kenmerkende woorden in de prompt en leest woorden als 'niet' vaak niet.

    • Gebruik beschrijvende bijvoeglijke naamwoorden, zoals constructief, eerlijk, specifiek, gedetailleerd, doordacht, ...

  2. Context toevoegen:

    • Geef relevante context mee in de prompt, zodat het model de input beter begrijpt en contextueel relevante antwoorden kan genereren.

    • Specificeer de doelgroep (bijvoorbeeld de opleiding, zijn het eerstejaars studenten of vierdejaars, enz.)

    • Specificeer ook het doel van de output. 

  3. Controlemechanismen:

    • Voeg controlemechanismen toe aan de prompt om de stijl, het sentiment of de lengte van de uitvoer (aantal woorden, aantal zinnen) te beïnvloeden.

    • Bij berekeningen: voeg altijd toe "zorg ervoor dat het antwoord correct is". Dit lijkt een overbodige toevoeging, en voor een mens is het dat waarschijnlijk ook. Maar een chatbot is geen mens.

  4. Feedback loops:

    • Iteratief de prompts verbeteren door feedback van gebruikers of evaluatie van de uitvoer van het model te gebruiken.

    • Laat de chatbot je (vervolg)vragen stellen aan het einde ven elk antwoord.

    • NB: vermijd hier wel een lange vraag- en antwoordsessie met de chatbot. Na zes of zeven reacties wordt de output van de chatbot minder nauwkeurig en steeds meer onvoorspelbaar. Begin dan liever een nieuwe chat, met als startpunt het voorlopige resultaat van de vorige chat.

  5. Instructie voorbeelden:

    • Voeg voorbeelden van gewenste uitvoer toe om het model te laten leren van gewenste gedragingen.

  6. Vraagstelling vermijden:

    • Probeer de prompt zo te formuleren dat het model niet wordt verleid om de vraagstelling in de output op te nemen, tenzij dat specifiek de bedoeling is (zie punt 4 hierboven).

  7. Vermijd bias in je prompt:

    • Bias, ook wel vooringenomenheid genoemd, ontstaat door voorkeuren, vooroordelen en sociale invloeden. Een AI-chatbot neemt de stijl van de prompt over in het antwoord. Zorg er dus voor dat je prompts geen bias bevatten. Anders is het mogelijk dat ChatGPT deze vooringenomenheid in het antwoord weergeeft. Voorbeelden van bias zijn hier te vinden: Confirmation bias (Bevestigingsbias) | Betekenis & Voorbeelden (scribbr.nl)

  8. Specificeer de vorm van de output

    • Tabellen, matrices, wiskundige formules zijn mogelijke vormen van output die alleen verkregen worden door ze te specificeren

    • Ook de taal (inclusief programeertalen) moet je soms specificeren. Bij het maken van samenvattingen reageert ChatGPT bijvoorbeeld spontaan in het Engels, tenzij je anders specificeert.

  9. Tone of voice:

    • Het (b)lijkt dat een vriendelijk gestelde prompt een beter antwoord genereert dan een neutrale prompt. Desgevraagd legt ChatGPT uit dat het hierbij vooral om de gebruikersinteractie gaat. De chatbot neemt de stijl van de prompt over, en mensen reageren positief op een positieve tone of voice.

Enkele zinnen die leiden tot meer kwaliteit van de reactie (De Beer, 2024):

  • Stel vragen als je twijfelt
  • Geef aan hoe zeker je bent van je antwoord
  • Antwoord alleen op basis van de data die ik je heb gegeven
  • Als je het niet weet zeg je 'sorry, dat weet ik niet'
  • Markeer data die je zelf verzint

Interessante artikelen over het schrijven van prompts

Theorieën

Prompt engineering frameworks

Goed kunnen 'praten' met een chatbot en er nuttige informatie uithalen vergt een juiste houding en inzet. Je zal merken dat je niet altijd het antwoord krijgt die je misschien verwacht. Gelukkig kan het acroniem "PREPARE EDIT" hierbij helpen (Fitzpatrick, 2023). Als je dit framework toepast in de vragen die je stelt, zal het helpen om een concreter antwoord te krijgen vanuit de chatbot. 

PREPARE (stel de chatbot de juiste vragen)

Prompt: Start met een heldere vraagstelling. Bied een podium voor wat volgt.
Bijvoorbeeld: "Schrijf een samenvatting over de nieuwste duurzame trends voor landbouw" 

Role: Geef de AI een rol en schets de context.
Bijvoorbeeld: "Neem de rol aan van een expert in de groene sector"

Explicit: Wees specifiek in je vraag om misverstanden te voorkomen.
Bijvoorbeeld: "Vermeld in de samenvatting hoe AI kan bijdragen aan duurzame plantenteelt." 

Parameters: Stel duidelijke kaders zoals ‘tone of voice’ en het format van de output.
Bijvoorbeeld: "Gebruik een informatieve toon en houd de samenvatting onder de 300 woorden." 

Ask: Vraag de AI om jou verhelderingsvragen te stellen, alvorens het verder gaat.
Bijvoorbeeld: "Stel mij eerst enkele verhelderingsvragen en geef dan pas antwoord." 

Rate: Vraag de AI om de eigen output te beoordelen.
Bijvoorbeeld: "Geef mijn samenvatting een beoordeling op basis van 0-10 punten, en geef aan wat er beter kan." 

Emotions: Voeg een emotionele stimulus toe. Dit blijkt de kwaliteit te kunnen verhogen (vermijd wel sarcasme, ironie of humor omdat AI dit niet herkent).
Bijvoorbeeld: "Adem in, en adem uit. Probeer echt je best te doen. Het is belangrijk voor me." 

EDIT (controleer de uitkomsten van de chatbot)

Evaluate: Evalueer de inhoud van je AI-uitvoer op taal, feiten en structuur.

Determine: Bepaal nauwkeurigheid en bevestig met andere bronnen.

Identify: Identificeer vooroordelen en verkeerde informatie in de output.

Transform: Transformeer inhoud om aanpassingen en nieuwe bevindingen weer te geven.

Andere prompt engineering frameworks:

Developer / Software Frameworks

Elke chatbot is gebouwd op een framework. Een chatbot-AI-framework is een software framework dat ontwikkelaars helpt bij het bouwen, implementeren en beheren van chatbots. Deze frameworks variëren in functionaliteit, ondersteuning voor programmeertalen, integratiemogelijkheden en complexiteit. Ontwikkelaars kiezen een framework op basis van hun specifieke vereisten en de kenmerken die het beste aansluiten bij het beoogde gebruik van de chatbot.

Experimenteer

Er zijn veel manieren en methodes om met AI-chatbots te communiceren en elke chatbot geeft antwoord op basis van zijn/haar framework. Op deze pagina laten we een paar voorbeelden van communicatietechnieken zien. Op internet en in boeken kun je een hele hoop andere modellen en theorieën vinden. Ook is er veel ruimte om zelf te experimenteren. We moedigen je aan om verschillende manieren zelf uit te proberen om het gewenste resultaat te bereiken. 

Voorbeelden

Prompts voor in het onderwijs

Het schrijven van verslagen en een scriptie vormen belangrijke onderdelen van jouw studie. AI kan je ondersteunen bij het onderzoeken en schrijven van wetenschappelijke teksten. Beschikbare tools kunnen je helpen bij het verkennen van een onderwerp, het vinden van voorbeelden, het opdoen van inspiratie en het verkrijgen van ideeën.

Onderstaande prompts kunnen je hierbij helpen (De Beer, 2024; Last & Sprakel, 2024; Teachmehowtodothat, 2024).

  • Een handige multi-inzetbaar template;
Schrijf een [toon][output] van [lengte] over [onderwerp].
Schrijf als [afzender] voor [doelgroep]. Het doel is [doel].
  • Prompt voor het kiezen van een onderwerp;
Geef me vijf mogelijke scriptie-onderwerpen over [voeg je interessegebied hier in].

  • Prompt voor het schrijven van een onderzoeksvraag;
Help me bij het formuleren van een duidelijke en onderzoekbare vraag voor mijn scriptie over [voeg je gekozen onderwerp hier in]. 
  • Prompt voor het schrijven van een literatuuronderzoek;
Geef me een overzicht van belangrijke studies en auteurs over [voeg je onderwerp hier in].

  • Prompt voor onderzoeksmethodologie;
Adviseer mij over de meest geschikte onderzoeksmethoden voor mijn scriptie over [voeg je onderwerp hier in]. 
  • Prompt voor nakijken van een tekst;
Kijk de onderstaande tekst na op [spelling/grammatica/opbouw/enzovoort]. Maak vervolgens een opsomming van de gemaakte fouten, georganiseerd per aspect. Geef aanbevelingen voor verbetering en gebruik daarbij voorbeelden uit de tekst. Dit is de tekst: [tekst].
  • Prompt voor het schrijven van een samenvatting;
Help me bij het schrijven van een beknopte samenvatting van de volgende tekst: [voeg hier jouw tekst toe]. 
  • Prompt om een aantal bladzijden uit een tekstboek samen te vatten;
Vat de tekst hieronder samen. Schrijf puntsgewijs de belangrijkste begrippen en ideeën op. Gebruik niet meer dan 10% van het oorspronkelijke aantal woorden. Dit is de tekst: [tekst]. 
  • Prompt voor het samenvatten van een research paper;
Maak een samenvatting van de paper hieronder. Geef daarbij antwoord op de volgende vragen: 1. Wat is het doel van de tekst? 2. Wat is de centrale vraag? 3. Wat zijn de hoofdbevindingen? 4. Wat zijn de aanbevelingen? Noteer puntsgewijs de belangrijkste begrippen met toelichting. Neem tot slot de literatuurlijst letterlijk over. Gebruik maximaal 10% van het origineel aantal woorden. Dit is de paper: [tekst/link]. 
  • Prompt om jezelf te overhoren;
Hieronder staat een tekst die ik wil leren. Ik wil graag dat je mij overhoort. Bedenk gerichte overhoringsvragen en stel telkens één vraag. Geef feedback als ik het fout heb, en ga door met de volgende vraag als ik het goed heb. Dit is de tekst: [tekst].
  • Prompt voor het genereren van triviantvragen per categorie;
Maak [aantal] open vragen bij onderstaande tekst. Nummer de vragen. Plaats de resultaten in een tabel met de volgende kolommen: nummer, vraag, antwoord. Houd de vragen en antwoord kort en bondig. Dit is de tekst: [tekst]. 
  • Prompt voor het bedenken van een structuur voor je diavoorstelling;
Maak een diavoorstelling over [onderwerp]. De doelgroep bestaat uit [doelgroep]. De beoogde leeruitkomsten zijn [leeruitkomsten]. De presentatie duurt ongeveer [tijdsduur]. Andere uitgangspunten zijn: [uitgangspunten]. Werk een coherente structuur uit voor deze presentatie.
  •  Prompt voor het oefenen van een stagegesprek;
Ik wil bij dit bedrijf stagelopen: [link of informatie]. Jij neemt de rol van interviewer aan en gaat uitzoeken of ik geschikt ben om bij dit bedrijf stage te lopen. Stel specifieke vragen aan mij die te maken hebben met het bedrijf waar ik stage wil lopen. Zoek uit wat mijn leerdoelen zijn, welke begeleiding ik nodig heb, hoe ik het beste leer, over welke vaardigheden en kennis ik reeds beschik en wat mijn verwachtingen zijn. Begin het gesprek met: 'Goedemiddag! Hoe gaat het?' Stel vervolgens telkens één vraag, en dan geef ik antwoord. Na mijn antwoord vraag je door op mijn antwoord of stel je een volgende vraag. Na [getal] vragen rond je het gesprek af.
  •  Prompt voor het maken van een planning;
Ik heb de komende twee weken veel huiswerk. Ik heb: [taak 1], [taak 2], [taak 3] en [taak 4] op de planning staan. Het is vandaag maandag, ik heb ongeveer 1.5 uur per dag de tijd om aan mijn huiswerk te zitten. Kun je voor mij een schema maken zodat ik alles op tijd af kan hebben en kan leren?

Prompts voor docenten

  •  Prompt voor het uitwerken van een structuur voor een les;
Ik ga een les/college verzorgen in de volgende context: [context], en voor de volgende doelgroep: [doelgroep]. Deze activiteit duurt [tijd] en is gebaseerd op de volgende leeruitkomsten: [leeruitkomsten]. Creëer een structuur voor deze activiteit. Werk deze uit in een tabel, met de volgende kolommen: Tijd, Werkvorm, Omschrijving, Bronnen en Tips.
  •  Prompt voor het genereren van ideeën voor opdrachten;
Ik ben een docent in [context] en verzorg onderwijs aan de volgende doelgroep: [doelgroep]. Ik wil voor de volgende leeruitkomsten ideeën uitwerken voor opdrachten: [leeruitkomsten]. Werk in bullets 10 suggesties uit voor de volgende soorten opdrachten: [discussie/brainstorm/icebreaker/etc.]. Licht per suggestie toe wat de voor- en nadelen zijn.
  •  Prompt om een bedachte opdracht (zie hierboven) in meer detail uit te laten werken;
Werk het idee voor een opdracht over [naam idee] uit in meer detail. Let daarbij op: [uitgangspunten]. 
  •  Prompt voor het genereren van suggesties voor elke stap in het directe-instructiemodel;
Ik verzorg onderwijs in de volgende context: [context], en voor de volgende doelgroep: [doelgroep]. Ik wil gebruikmaken van het [type directe instructie, zoals 'expliciete directe instructie'] model. Mijn beoogde leeruitkomsten zijn: [leeruitkomsten]. Werk voor elke stap van het genoemde directe-instructiemodel suggesties uit op basis van de genoemde leeruitkomsten. Doe dit in een tabel.
  •  Prompt voor het bedenken van manieren om te differentiëren;
Genereer op basis van de onderstaande instructie manieren om te differentiëren. Doe telkens drie suggesties voor de volgende differentiatievormen: inhoud (versnellen of vertragen, verbreden of verdiepen), vorm (aard van leermaterialen, gehanteerde werkvormen, proces (keuzes bieden in hoe het onderwijs doorlopen kan worden), benadering (mate van sturing en ondersteuning en hoeveelheid keuzevrijheid). Dit is de opzet van mijn instructie: [beschrijving instructie].
  •  Prompt voor het voorbereiden van een kennisclip;
Ik wil een kennisclip maken over [onderwerp]. De doelgroep bestaat uit [doelgroep]. Mijn kernboodschap is: [kernboodschap]. Ik heb hulp nodig bij de voorbereiding. Werk de voorbereiding uit in een overzichtelijke tabel met de kolommen 'Onderdeel' en 'Uitwerking'. Werk de volgende onderdelen uit: onderwerp, doel, doelgroep, structuur, kernboodschappen en call-to-action. Schrijf de uitwerking per onderdeel uit in de volgende kolom.
  •  Prompt voor het uitwerken van een structuur voor je script;
Ik wil een script schrijven voor een kennisclip over [onderwerp]. De doelgroep bestaat uit [doelgroep]. Mijn kernboodschappen zijn: [kernboodschappen]. Het doel van de video is [doelen]. De structuur is [structuur]. Ik wil eindigen met de volgende call-to-action: [call-to-action]. De video mag maximaal [x] minuten duren. Schrijf nu een conceptstructuur voor het script. Maak gebruik van tussenkopjes, met een korte toelichtingop de inhoud per onderdeel.
  •  Prompt voor het bedenken van suggesties om misbruik van generatieve AI te voorkomen;
Ik verzorg onderwijs in de volgende context: [context], en voor de volgende doelgroep: [doelgroep]. Omdat mijn doelgroep steeds vaker gebruikmaakt van generatieve AI bij het maken van huiswerkopdrachten, wil ik de volgende schrijfopdracht omvormen: [opdracht]. Analyseer en herontwerp deze opdracht. Maak de opdracht meer toepassingsgericht en verwerk in de opdracht dat de studenten hun resultaat verbinden met een specifieke situatie in hun eigen omgeving of hun eigen mening. 
  •  Prompt voor het in kaart brengen van praktijkproblemen en het oplossen ervan door gebruik te maken van AI-gestuurde analyse en aanbevelingen, zoals het probleem 'mijn studenten bereiden zich niet goed voor';
Bij het uitvoeren bij mijn onderwijs loop ik tegen het volgende probleem aan: [probleem]. Beschrijf vanuit het principe van constructieve afstemming hoe dit probleem mogelijk wordt veroorzaakt, en doe suggesties voor verbetering. Stel mij hiervoor eerst in bullets enkele verhelderingsvragen, zodat je alle informatie hebt benodigd om mij te beantwoorden. Ik zal je alle antwoorden geven, waarna je mij een gedetailleerd rapport geeft van een mogelijke oplossingsrichting. Bij je oplossingsrichting houd je rekening met: rol docent, rol student, inrichting leeromgeving, didactiek en technologie.
  •  Prompt voor het uitwerken van een lesplan;
Ik verzorg een [cursus/lessenreeks] in de volgende context: [context], en voor de volgende doelgroep: [doelgroep]. Ik wil op basis van de volgende leeruitkomsten onderwijs ontwerpen: [leeruitkomsten]. Het onderwijs duurt [tijdsduur] en kent een studielast van [aantal] uur. De opzet van mijn onderwijs is [thematisch/lineair]. Schrijf op basis hiervan een lesplan van [aantal] lessen, die elk [tijd] duren. Houd rekening met activerende werkvormen, blended leren en toetsing (zowel formatief als summatief).
  •  Prompt voor het genereren van suggesties voor toetsing op basis van beoogde leeruitkomsten;
Ik ben een docent in [context] en mijn doelgroep bestaat uit [doelgroep]. Ik wil dat je op basis van de volgende leeruitkomst(en) 10 suggesties uitwerkt voor toetsing: [leeruitkomsten]. Zorg ervoor dat deze suggesties authentiek zijn, ingaan op complexe denkvaardigheden, een scala aan kennis, vaardigheden en attitudes integreren en een nadruk leggen op ontwikkeling in plaats van eenmalige presteren.
  •  Prompt voor inspiratie met mogelijke variabelen om te evalueren;
Ik wil mijn onderwijspraktijk gaan evalueren. De context van mijn onderwijs is [context]. De duur van mijn onderwijs is [duur]. De doelgroep bestaat uit: [doelgroep]. Ik wil dat je ideeën genereert voor variabelen die ik kan evalueren, zowel voorafgaand aan het onderwijs, als tijdens het onderwijs en na afloop van het onderwijs. Werk alle variabelen uit in bullets, waarbij je telkens na een dubbele punt toelicht waarom de betreffende variabele relevant is en hoe je deze zou kunnen onderzoeken in de verschillende fases van onderwijs.

  • Maak van de AI-tool een Prompt Generator door middel van de volgende prompt

    Het is ook mogelijk om de chatbot suggesties te laten geven over welke prompts zorgen voor de output die jij wilt. Het voordeel is ook dat je zelf leert hoe je het beste kan communiceren met chatbots.

Vergeet alle eerdere prompts. Ik wil dat je mijn Prompt Generator wordt. Je doel is om mij te helpen bij het schrijven van de beste en meest gedetailleerde prompts.  Deze prompt wordt uiteindelijk gebruikt door jezelf. Volg alsjeblieft het volgende proces: 
1) Je eerste respons is om mij te vragen waar de prompt precies over moet gaan. Ik geef dan antwoord, maar we moeten dit in iteraties steeds verder verbeteren.
2) Op basis van mijn input genereer je vervolgens drie secties: sectie a) De herziene prompt [geef jouw herschreven prompt. Deze moet duidelijk, beknopt en voor jou als chatbot makkelijk te begrijpen zijn], b) Verbetersuggesties [geef suggesties over welke details in de prompt moeten worden opgenomen om deze te verbeteren] en c) Hulp vragen [stel in bullets de relevante vragen op met betrekking tot aanvullende informatie benodigd om de prompt te verbeteren].
3) We herhalen dit iteratieve proces, waarin ik steeds input geef om de prompt te verbeteren en jij de prompt steeds verder verbetert in de sectie van de herziene prompts totdat ik aangeef dat ik tevreden ben.
 
Ik wil dat je elke prompt die ik je geef of die je zelf produceert beoordeelt. Geef een cijfer van 1 tot 10. Voeg opmerkingen toe over wat er volgens jou verbeterd had kunnen worden. Doe dit voor elke prompt. Als jouw beoordeling van de prompt een 8 of hoger is, vraag me dan 'Wil je deze prompt uitvoeren?' met daarbij een menukeuze tussen 'Ja' of 'Nee'. Als ik 'Ja' zeg, voer je de laatste prompt uit die je hebt voorgesteld. Als ik 'Nee' zeg, genereer dan een betere prompt, eventueel op basis van aanvullende feedback die ik op de prompt geef.

Het is essentieel dat je een prompt uitvoert als ik 'Ja' zeg. Ga door met deze prompt tot ik stop zeg of jij de prompt uitvoert. Bedankt!

Voorbeeldgesprek (startpunt van jouw onderzoek)

Doe je voor als een expert academische professor in dierenwelzijn. Ik schrijf een bachelorscriptie voor de opleiding Diermanagement en ik heb hulp nodig voor het bedenken van een onderwerp. Ik ben geinteresseerd in onderwerpen gericht op dieren en klimaatverandering. Genereer een lijst met 5 onderwerpen gerelateerd aan dit onderwerp.

Zeker, ik begrijp je interesse in dierenwelzijn binnen het kader van klimaatverandering. Hier zijn 5 potentiële onderwerpen voor je bachelorscriptie:

1. Effecten van klimaatverandering op het stressniveau en welzijn van dieren in gevangenschap:
Onderzoek hoe veranderingen in klimatologische omstandigheden invloed hebben op het gedrag en de stressreacties van dieren in dierentuinen en op boerderijen.

2. Klimaatverandering en de gezondheid van vee in de landbouw:
Bestudeer de effecten van klimaatverandering op de gezondheid en het welzijn van landbouwhuisdieren, en onderzoek mogelijke aanpassingen in de veehouderijpraktijken.

3. Klimaatverandering en de impact op wilde dieren in geïndustrialiseerde gebieden:
Onderzoek hoe verstedelijking en klimaatverandering de levensomstandigheden en het welzijn van wilde dieren beïnvloeden.

4. Adaptieve strategieën voor het behoud van bedreigde diersoorten in een veranderend klimaat:
Analyseer hoe beschermingsprogramma's kunnen worden aangepast om bedreigde diersoorten te behouden en te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering.

5. Effecten van klimaatverandering op de verspreiding van ziekten bij wilde dieren:
Bestudeer hoe klimaatverandering de verspreiding van ziekten onder wilde dieren beïnvloedt en welke maatregelen genomen kunnen worden om dit te beheersen.

Help me bij het formuleren van een duidelijke en onderzoekbare vraag voor mijn scriptie over "Effecten van klimaatverandering op de verspreiding van ziekten bij wilde dieren".

Natuurlijk, het formuleren van een duidelijke en onderzoekbare vraag is essentieel voor een succesvolle scriptie. Hier is een suggestie voor je onderzoeksvraag:

"In hoeverre beïnvloedt klimaatverandering de verspreiding van ziekten bij wilde dieren, en welke specifieke veranderingen in ecologische factoren spelen hierbij een cruciale rol?"

Deze vraag biedt ruimte voor een diepgaande analyse van de relatie tussen klimaatverandering en ziekteverspreiding, waarbij je kunt onderzoeken welke ecologische factoren (zoals temperatuur, neerslagpatronen, habitatveranderingen, enz.) de verspreiding van ziekten beïnvloeden. Het stelt je in staat om specifieke aspecten van deze complexe relatie te onderzoeken en conclusies te trekken op basis van empirisch bewijs.

Maak een lijst met subvragen die antwoord geven op deze onderzoeksvraag, zodat ik een goede start kan maken met mijn scriptie.

Zeker, hier zijn enkele subvragen die je kunt overwegen om antwoord te geven op je hoofdonderzoeksvraag:

1. Hoe heeft klimaatverandering invloed op de geografische verspreiding van wilde diersoorten?

2. Welke specifieke ziekten bij wilde dieren worden beïnvloed door klimaatverandering?

3. In hoeverre veranderen klimaatgerelateerde ecologische factoren, zoals temperatuur en neerslagpatronen, in de leefomgeving van wilde dieren?

4. Wat zijn de mechanismen waardoor klimaatverandering de overdracht van ziekten tussen wilde dieren beïnvloedt?

5. Hoe kunnen veranderingen in habitat en klimaat de gastheren van ziekten beïnvloeden?

6. Welke rol spelen migratiepatronen van wilde dieren in relatie tot klimaatverandering bij de verspreiding van ziekten?

7. Zijn bepaalde diersoorten meer vatbaar voor ziekteverspreiding als gevolg van klimaatverandering, en zo ja, waarom?

8. Op welke manier kunnen veranderingen in het voedselaanbod als gevolg van klimaatverandering de gezondheid en weerstand van wilde dieren beïnvloeden?

9. Welke preventieve maatregelen kunnen worden genomen om de impact van klimaatverandering op ziekteverspreiding bij wilde dieren te verminderen?

10. In hoeverre zijn menselijke activiteiten en landgebruiksveranderingen van invloed op de interactie tussen klimaatverandering en ziekteverspreiding bij wilde dieren?

Deze subvragen zouden je kunnen helpen om verschillende aspecten van de relatie tussen klimaatverandering en de verspreiding van ziekten bij wilde dieren te verkennen en te analyseren. Je kunt deze subvragen als leidraad gebruiken om je scriptie op te bouwen en je onderzoek gericht en gestructureerd uit te voeren.

Voorbeeldgesprek (Zoektermen bepalen)

Bedenk meerdere zoektermen die gebruikt kunnen worden bij literatuuronderzoek, waarbij de (onderzoeks)vraag luidt: In hoeverre beïnvloedt klimaatverandering de verspreiding van ziekten bij wilde dieren, en welke specifieke veranderingen in ecologische factoren spelen hierbij een cruciale rol?

1. Klimaatverandering en ziekteverspreiding bij wilde dieren

2. Ecologische factoren en ziekteverspreiding

3. Infectieziekten en klimaatverandering bij wildlife

4. Ziekte-ecologie en klimaatverandering

5. Wildlife diseases en klimaatverandering

6. Ziekte-epidemiologie en ecologische veranderingen

7. Klimaatverandering en biologische invasies van ziekteverwekkers

8. Verspreiding van ziekten in het wild en klimaatfactoren

9. Impact van klimaatverandering op wilde dierenziekten

10. Ecologische veranderingen en ziekteverspreiding bij wildlife

11. Klimaatgerelateerde veranderingen in habitats en ziekteverspreiding

12. Wildlife health en klimaatverandering

13. Ziekte-ecologie in een veranderend klimaat

14. Veranderende ecologie en wildlife ziekteverspreiding

15. Klimaatverandering en infectieziekten bij dieren in het wild

Gesprek aangaan met de chatbot

Wees je er van bewust dat je altijd kan en mag doorvragen nadat een chatbot antwoord heeft gegeven. Je kan alle kanten op. Bijvoorbeeld door te vragen om meer suggesties te geven, of je gaat in op een specifiek antwoord wat de chatbot heeft gegeven waardoor je meer inzichten en informatie krijgt over het onderwerp. Wees creatief en durf vragen te stellen. Je zal zien dat chatbots veel begrijpen en weten waar je het over hebt.

Meer inspiratie nodig voor effectieve prompts?

Te leen via Greeni.

Download 'ChatGPT-Plus Prompts Onderwijsadvies' (pdf)

Tips voor het genereren van afbeeldingen

Het genereren van afbeeldingen door middel van AI is een intrigerend en creatief proces. Je weet nooit precies wat voor afbeeldingen er gegenereerd zullen worden. Elke keer is het een verrassing. Onderstaande tips kunnen je echter helpen om het eindresultaat zo nauwkeurig mogelijk te laten aansluiten bij je oorspronkelijke visie.

Op Frankwatching.com vinden we principes die je kan toepassen voor prompts om afbeeldingen te genereren:

  • Wees doelgericht: bepaal wat het doel is van het beeld. Wil je een emotie opwekken, een verhaal vertellen of een concept illustreren?
  • Gebruik actieve taal: gebruik actieve werkwoorden en concrete zelfstandige naamwoorden om een dynamisch beeld te creëren dat tot de verbeelding spreekt.
  • Wees beschrijvend: beschrijf kleuren, vormen, texturen en sferen om een duidelijk beeld te schetsen.
  • Benoem het kleurenpalet: geef een specifiek kleurenpalet op of beschrijf een reeks kleuren waarvan je wil dat die de toon van het beeld bepalen. Bijvoorbeeld, “Gebruik warme herfstkleuren, zoals oranje, roestrood en goudgeel” of “Beperk het palet tot monochrome blauwtinten voor een kalme en serene sfeer”.
  • Geef context: biedt voldoende informatie over waar en wanneer het beeld zich afspeelt. Is het in een futuristische stad, een hip kantoor of in de uitgestrekte ruimte?
  • Stimuleer emotie: geef aan welke emotie of stemming het beeld moet uitstralen. Dit kan de richting van de creativiteit sterk beïnvloeden.
  • Benoem het perspectief en beschrijf de compositie: suggereer een specifiek perspectief als dat belangrijk is voor het beeld, zoals vogelperspectief of kikkerperspectief, of een close-up versus een wijd shot.
  • Definieer het focuspunt: geef duidelijk aan wat het primaire focuspunt van de afbeelding moet zijn. Dit helpt om de aandacht van de kijker te sturen en biedt een ankerpunt voor de compositie.
  • Wees consistent: als het beeld deel uitmaakt van een reeks of thema, geef dan aan dat het kleurgebruik consistent moet zijn met de rest van de werken. Dit kan belangrijk zijn voor bijvoorbeeld boekillustraties.
  • Creëer diepte: stimuleer het gebruik van technieken om diepte te creëren, zoals atmosferisch perspectief, overlappende elementen, en het spelen met licht en schaduw. Dit kan een afbeelding een driedimensionaal gevoel geven.
  • Gebruik metaforen en symboliek: als je abstracte concepten wil verkennen, probeer dan metaforen of symbolen te gebruiken.
  • Beperkende factoren: stel indien nodig beperkingen in om creativiteit te focussen, zoals het gebruik van slechts twee kleuren of het uitsluiten van bepaalde elementen.

Voorbeeldprompt

Genereer een afbeelding van het platteland waarin duurzaamheid centraal staat. Het kleurenpalet bestaat uit lichte kleuren, groen en warme tinten. Je ziet een Nederlands landschap, waarin de onderwerpen landbouw en duurzaamheid centraal staan. Er wordt hard gewerkt aan het landschap. De afbeelding moet een blij gevoel opwekken. Compositie: vogelperspectief.

Ik zal proberen om dat te creëren.