De maker kan het werk voorzien van een zogenaamde open licentie. Daarmee behoudt hij al zijn rechten als maker maar geeft aan anderen vooraf toestemming om het werk te gebruiken onder bepaalde voorwaarden. Zo kan de rechthebbende bijvoorbeeld bepalen dat zijn werk vrij gebruikt of met anderen gedeeld mag worden, zolang het gebruik maar niet commercieel is. Of het werk kan worden vrijgegeven voor bewerking door anderen zodat zij kunnen voortborduren op het werk, onder de voorwaarde dat de bewerkingen ook weer onder dezelfde licentie voor anderen beschikbaar worden gesteld.
De maker kan een standaard open licentie aan zijn werk toekennen, zoals een CC-licentie, of bepalingen in de tekst opnemen. Zo'n copyright notice, ook wel auteursrechtvermelding, staat op een website meestal vermeld bij 'Over ons', 'Voorwaarden' of 'Copyright', of in een publicatie zelf op de titelpagina, in het voorwoord of in een colofon.
Voorbeelden:
Aangepast overgenomen uit Waterschap Limburg. (Z.d.). Copyright. [Schermafbeelding]. Geraadpleegd op 21 maart 2025, van https://www.waterschaplimburg.nl/info/proclaimer/copyright-auteursrecht/
Overgenomen uit Werkgroep APA. (2021). De APA-richtlijnen uitgelegd: Een praktische handleiding voor bronvermelding in het hoger onderwijs (3e herziene editie). SURF.
Een Creative Commons-licentie (afgekort CC-licentie) is een formele standaardlicentie ontwikkeld door Creative Commons (CC). CC is een organisatie die een aantal auteursrechtlicenties heeft ontwikkeld, waarmee auteursrechthebbenden bepalen in welke mate hun werk verder verspreid mag worden, en onder welke voorwaarden, zonder dat er toestemming gevraagd hoeft te worden. Het aanbieden van een werk onder dergelijke voorwaarden betekent niet dat de auteursrechthebbende daarmee zijn of haar auteursrechten opgeeft.
CC omvat zes (gratis) beschikbare standaardvarianten. Afhankelijk daarvan zijn de mogelijkheden voor het vrijelijk openbaar maken of verveelvoudigen van het werk door derden meer of minder ruim. De licenties op de Nederlandse website van Creative Commons zijn zo opgesteld dat ze in lijn zijn met de Nederlandse auteursrechtwetgeving.
CC-licenties worden opgebouwd met behulp van vier bouwstenen:
Naamsvermelding (BY). Kopiëren, distribueren, vertonen, opvoeren en afgeleid materiaal maken mag, maar vermelding van de maker is verplicht
Niet-commercieel (NC). Kopiëren, distribueren, vertonen, opvoeren en afgeleid materiaal maken mag, mits niet voor commerciële doeleinden.
GeenAfgeleideWerken (ND). Kopiëren, distribueren, vertonen, opvoeren en afgeleid materiaal maken mag, mits het werk in de originele staat blijft. Het is niet toegestaan dat het werk gebruikt wordt als basis voor nieuw materiaal.
GelijkDelen (SA). Het is toegestaan om van het werk afgeleid materiaal te maken onder de voorwaarde dat het onder dezelfde licentie wordt vrijgegeven als het originele werk.
De Naamsvermelding-voorwaarde is een verplicht onderdeel van elke licentie en GelijkDelen (SA) en GeenAfgeleideWerken (ND) zijn niet-compatibel in eenzelfde licentie. Hierdoor zijn er op basis van deze vier bouwstenen uiteindelijk zes verschillende combinaties mogelijk. Hieronder staan de zes licenties gerangschikt van minst restrictief naar meest restrictief. Door op de namen achter de symbolen te klikken, kom je bij de uitleg van de betreffende licentie.
De 'CC Publiek Domein Verklaring' (CC0 ofwel CC zero) is geen licentie, maar de auteursrechthebbende doet daarmee afstand doet van alle auteursrechten voor zover dat mogelijk is. CC0 geldt voor werken die nog auteursrechtelijk beschermd zijn, maar waarbij de rechthebbende afstand wil doen van deze rechten. Onder CC0 beschikbaar gestelde werken kunnen door iedereen openbaar gemaakt en verveelvoudigd worden. Ook naamsvermelding is daarbij geen verplichting.
De 'CC Publiek Domein Markering' (PD) is eveneens geen licentie. Hier gaat het om een methode om werken te markeren die niet langer beschermd zijn door het auteursrecht en aanverwante rechten, of niet auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn. Werken in het publieke domein kunnen door iedereen openbaar gemaakt en verveelvoudigd worden.
Greeni - online bibliotheek voor het groene hbo is de gezamenlijke website van de mediatheken van Aeres Hogeschool, HAS green academy en Hogeschool Van Hall Larenstein. De collectie omvat niet alleen fysieke boeken en tijdschriften, maar ook veel digitaal materiaal dat je kunt hergebruiken in het onderwijs of waar je naar kunt linken:
In de licentievoorwaarden wordt het gebruik van content uit deze bronnen op de elektronische leeromgeving (ELO) veelal toegestaan. Deze voorwaarden worden dan beschouwd als een rechtstreekse toestemming van de rechthebbende (de uitgever) en hebben voorrang op de voorwaarden van de Easy Access-regeling (hbo).
Kom je er niet uit of zoek je iets specifieks? Schroom niet en vraag een informatiespecialist of het Auteursrechten Informatiepunt (AIP)
Interessante links:
Nog meer informatie nodig? Neem contact op met het Auteursrechten Informatiepunt (AIP) van je instelling. De medewerkers van het AIP informeren en adviseren je graag.
