Eerder in deze Library guide bij de basis hebben we aangegeven dat het belangrijk is om een correct beeld te hebben van wie de maker/rechthebbende/eigenaar is van een werk. Dit omdat deze persoon of instantie beslissingsbevoegd is over de openbaarmaking en het verveelvoudigen van het werk. Daarnaast draagt deze persoon of instantie ook verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid, bijvoorbeeld als er plagiaat wordt geconstateerd.
We spreken over eigenaarschap om een bredere context aan te geven. Bij onderzoeksdata bijvoorbeeld is er niet altijd sprake van auteursrechten. En bij bijvoorbeeld opdrachtgevers spelen er andere aspecten mee, zoals het verspreiden van gevoelige informatie. Bij het openbaar maken of het verspreiden van een werk moet er dus met meerdere zaken - en dus niet alleen auteursrechten - rekening worden gehouden.
Hieronder gaan we in op de verschillende rollen binnen een hogeschool. Bij wie liggen de auteursrechten en welke gevolgen zijn er wat betreft eigenaarschap als deze rol een werk maakt. Binnen de hogeschoolcontext gaat het zoals eerder aan bod gekomen om onderwijsmateriaal, een studentproduct of onderzoeksoutput in diverse vormen.
Geldende wetgeving en collectieve overeenkomsten die betrekking hebben op eigenaarschap en rollen binnen een hogeschool:
De rechten op het auteurs-, octrooi- of kwekersrecht alsmede de baten voortvloeiend uit:
komen toe aan de werkgever indien het vervaardigen, uitvinden, kweken of winnen door de werknemer in de uitoefening van zijn functie is of wordt verricht ten behoeve van de werkgever.
De hogeschool oefent de auteursrechten uit over alle producten die docenten, met een vast dienstverband, ten behoeve van de hogeschool maken in het kader van de uitoefening van hun functie.
Voor docenten met een parttime aanstelling, met meerdere dienstverbanden en/of met een eigen bedrijf geldt dat de hogeschool de auteursrechten heeft op alle producten en resultaten die zij in het kader van hun aanstelling en opgedragen werkzaamheden gemaakt hebben. De tijdstippen of dagen waarop het werk is uitgevoerd is hierin niet van belang.
De hogeschool volgt hierin de geldende wetgeving en cao-hbo, zie Inleiding.
Elders in deze Library guide gaan we dieper in op het gebruik van producten gemaakt door docenten binnen onderwijsmateriaal.
De hogeschool oefent de auteursrechten uit over alle producten die onderzoekers, met een vast dienstverband, ten behoeve van de hogeschool maken in het kader van de uitoefening van hun functie.
Voor onderzoekers met een parttime aanstelling, met meerdere dienstverbanden en/of met een eigen bedrijf geldt dat de hogeschool de auteursrechten heeft op alle producten en resultaten die zij in het kader van hun aanstelling en opgedragen werkzaamheden gemaakt hebben. De tijdstippen of dagen waarop het werk is uitgevoerd is hierin niet van belang.
De hogeschool volgt hierin de geldende wetgeving en cao-hbo, zie Inleiding.
Bovenstaande in acht nemend kunnen onderzoekers formeel geen toestemming geven voor het (open access) publiceren van de door hun gemaakte onderzoeksoutput, omdat alleen de auteursrechthebbende toestemming kan geven voor het openbaar maken van het gemaakte werk en kan bepalen onder welke voorwaarden deze verder verspreid en hergebruikt mag worden. Binnen het hbo zijn er twee stromingen hoe om gegaan wordt met auteursrechten:
De groene hogescholen volgen de eerste route en hanteren een publicatiebeleid. Sla daarom het publicatiebeleid binnen jouw hogeschool erop na en lees daarin wat is vastgelegd voor jou als onderzoeker.
Elders in deze Library guide gaan we dieper in op onderzoeksoutput en auteursrechten.
De hogeschool erkent dat de auteursrechten op studentproducten, die beogen de kennis en vaardigheden van de student te toetsen, bij de student berust. Een student kan immers alleen beoordeeld worden op oorspronkelijk werk dat aantoonbaar van de student zelf is. Dit geldt voor zowel de inhoud als de vormgeving.
Om een studentproduct auteursrechtelijk te beschermen hoef je als student zelf niets te doen. Er kunnen echter andere afspraken gemaakt worden over het intellectuele eigendom in het algemeen of specifiek over het openbaar maken en verveelvoudigen van het studentproduct. Dit kan zich voordoen bij meerdere situaties:
Door deze afspraken te maken geeft de student een zogenaamde licentie voor bepaalde soorten gebruik maar behoudt zelf de auteursrechten.
Elders in deze Library guide gaan we dieper in op studentproducten en auteursrechten.
De auteursrechten op werken van freelancers, uitzendkrachten en andere partijen komt niet automatisch toe aan de hogeschool. Het is in dat geval raadzaam om in een overeenkomst heldere afspraken te maken over de auteursrechten.
Van gezamenlijke auteursrechten is sprake als er meerdere auteurs van verschillende instellingen zijn of als een medewerker van een hogeschool voor meerdere werkgevers aan een onderzoek werkt.
In het geval een product is gemaakt door meerdere auteurs, onder wie auteurs die niet aan de hogeschool zijn verbonden, is bij publicatie toestemming nodig van de verschillende auteursrechthebbenden. Deze afspraken dienen schriftelijk te worden vastgelegd. Er kunnen ook al eerdere afspraken zijn gemaakt, ook op niveau van de organisaties of de instellingen, en schriftelijk zijn vastgelegd. Vraag dit na bij de auteursrechthebbenden.
Interessante links:
Nog meer informatie nodig? Neem contact op met het Auteursrechten Informatiepunt (AIP) van je instelling. De medewerkers van het AIP informeren en adviseren je graag.